مکروهات روزه دار
خودداری (
امساک) از
مفطرات در
روز به قصد
تقرب به
خدا را
روزه گویند. بر شخص روزه دار احکام مکروهی بار می‌شود. عنوان
صوم در
فقه بابی مستقل است که در آن به تفصیل از
احکام روزه سخن رفته است.
امور زیر بر
روزه دار مکروه است:
لمس کردن،
بوسیدن و ملاعبه با
همسر.
سرمه کشیدن با چیزی که
مزه یا بوی آن به حلق می‌رسد.
خارج کردن
خون از بدن در صورت بیم ضعف بر اثر آن، بلکه هر کاری که موجب عروض
ضعف گردد.
استعمال
انفیه در فرض عدم وصول به حلق و چنانچه به حلق می‌رسد، بنابر قول برخی
جایز نیست و موجب
بطلان روزه است.
بوییدن گلها، بویژه
گل نرگس.
اماله کردن با
جامد.
مرطوب کردن
لباس تن.
نشستن
زن در
آب بنابر قول مشهور.
کندن
دندان، بلکه هر کاری که موجب شود
دهان خون آلود گردد.
مسواک زدن با چوبِ
تر بنابر قول برخی. قول مقابل، عدم
کراهت آن است.
مضمضه کردن آب بدون
غرض عقلایی.
برای
روزه‌دار چند چیز
مکروه است.
از جمله آن‌ها است: مباشرت با زن‌ها، به بوسیدن و لمس کردن و بازی کردن، و کراهت آن برای
جوان پرشهوت و کسی که شهوتش تحریک می‌شود، شدیدتر است. این در صورتی است که با این اعمال
قصد انزال نداشته باشد و عادت او هم نباشد که با این کارها انزال شود وگرنه، در
روزه معیّن حرام است، بلکه حتی برای کسی که معمولاً به این صورت شهوتش تحریک نمی‌شود، ولی احتمال تحریک شدن را می‌دهد، ترک آن بهتر است.
و از جمله آن‌ها است: سرمه کشیدن اگر با ریختن در
چشم باشد یا در آن
مشک باشد یا از آن به
حلق برسد یا ترس رسیدن آن باشد و یا به خاطر صبر و مانند آن، که در سرمه هست طعم آن را در حلق بیابد.
و از جمله آن‌ها است: خون گرفتنی که باعث ضعف شود، با
حجامت باشد یا غیر آن، بلکه هر کاری که باعث
ضعف یا سبب
تحریک صفرا باشد، بدون آن‌که فرقی بین ماه رمضان و غیر رمضان باشد، اگر چه کراهت در ماه رمضان شدیدتر است، بلکه خون گرفتن در ماه رمضان یا در هر روزه واجب معیّن، اگر بداند که موجب
غشوه‌ای که
مبطل است، می‌گردد و ضرورتی هم نباشد، حرام است.
و از جمله آن‌ها است: داخل شدن در حمّام در صورتی که بترسد باعث ضعف شود.
و از جمله آن‌ها است: ریختن دارو در بینی، مخصوصاً با علم به رسیدن آن به مغز یا درون بدن، بلکه اگر به حلق برسد، روزه را باطل می‌کند.
و از جمله آن‌ها است: بوییدن ریاحین، مخصوصاً گل نرگس و مقصود از ریاحین هر گیاهی است که
بوی خوش داشته باشد، البته
عطر زدن مانعی ندارد، زیرا آن تحفه روزه‌دار است، لکن بهتر آن است که مشک را به کار نبرد، بلکه خوشبو کردن با مشک برای روزه‌دار مکروه است، همچنان که ترک بوییدن بوی غلیظ به طوری که به حلق برسد، بهتر است.
نشستن مرد در آب اشکال ندارد، ولی برای زن کراهت دارد،
مرطوب کردن لباس و قرار دادن آن بر روی بدن برای هر زن و مرد کراهت دارد.
جویدن غذا برای کودک یا پرنده و چشیدن آبگوشت و غیر آن، که به حلق نمی‌رسد و یا بدون قصد به حلق می‌رسد
و یا با قصد، لکن از روی فراموشی باشد، اشکال ندارد. و گذاشتن غذا در دهان چه برای غرض صحیحی باشد و چه نباشد، فرقی نمی‌کند، البته
چشیدن هر چیزی کراهت دارد.
مسواک کردن با مسواک خشک مانعی ندارد، بلکه مستحب است، البته مسواک کردن با مسواک تر بعید نیست که مکروه باشد،
دندان کشیدن، بلکه هر کاری که باعث آمدن خون باشد، کراهت دارد.
